رنگها بهعنوان یکی از اجزای اساسی در صنعت ساختمان، خودروسازی و حتی صنایع دستی، نقشی حیاتی در بهبود ظاهر و افزایش دوام سطوح ایفا میکنند. فرمولاسیون و ساخت انواع رنگ یک فرآیند دقیق و پیچیده است که به دانش عمیق در زمینه شیمی و مواد اولیه نیاز دارد. در این مقاله، قصد داریم شما را با اجزای تشکیلدهنده رنگها و نحوه ساخت آنها آشنا کنیم. از رنگهای روغنی ساختمانی تا رنگهای تخصصی مانند رنگهای اپوکسی، این مقاله راهنمایی جامع برای علاقهمندان و تولیدکنندگان رنگ خواهد بود.
در این مطلب، علاوه بر پرداختن به فرمولهای ساخت رنگ، به شما نشان خواهیم داد چگونه میتوانید با استفاده از ترکیبات شیمیایی مختلف، رنگهایی با ویژگیهای خاص تولید کنید. همچنین کارخانههای تولید رنگ معروف در ایران و جهان را معرفی کرده و درباره مواد شیمیایی مورد استفاده در این صنعت به تفصیل صحبت خواهیم کرد.
اجزای تشکیل دهنده رنگ
هر رنگی از چندین ماده اصلی تشکیل شده که هر یک نقش خاصی در ترکیب و عملکرد نهایی آن دارد. این اجزا شامل:
رزینها و پترو رزینها
رزینها از اجزای اصلی تشکیلدهنده رنگها هستند و به عنوان چسب بین رنگدانهها و سطح عمل میکنند. انواع مختلف رزینها شامل:
• پترو رزین C5, C9: این نوع رزینها عمدتاً در رنگهای صنعتی و خودرویی به کار میروند و مقاومت مکانیکی و شیمیایی بالایی دارند.
• پترو رزین GA120, SK120: از این رزینها برای تولید رنگهایی با خواص خاص مانند مقاومت در برابر حرارت استفاده میشود.
• کام رزین (کالیفون): یک نوع رزین طبیعی است که بیشتر در رنگهای روغنی ساختمانی استفاده میشود و به افزایش چسبندگی رنگ کمک میکند.
حلالها و اترها
حلالها به کاهش ویسکوزیته رنگ کمک کرده و موجب سهولت در اعمال آن میشوند. مهمترین حلالها شامل:
• سیکلوهگزانون: بهعنوان یک حلال پرکاربرد در رنگهای صنعتی استفاده میشود.
• پارافین کلره: این حلال برای تولید رنگهای مقاوم در برابر رطوبت استفاده میشود.
• ایزوپروپیل الکل: به دلیل خواص حلالیت بالا، در رنگهای خاصی مانند رنگهای اپوکسی کاربرد دارد.
غلظتدهندهها
غلظتدهندهها به تنظیم ویسکوزیته رنگ و سهولت در اعمال آن کمک میکنند. از جمله این مواد:
• تیلوز: یک غلظتدهندهی پرکاربرد در رنگهای ساختمانی است.
• برماکول: این ماده به عنوان یک غلظتدهنده در رنگهای صنعتی به کار میرود.
مواد افزودنی
برای بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی رنگها از مواد افزودنی مختلف استفاده میشود. برخی از این مواد شامل:
• فومد سیلیکا: برای جلوگیری از تهنشینی رنگدانهها و افزایش پایداری رنگ استفاده میشود.
• بنتونیت: بهعنوان یک پایدارکننده در رنگها به کار میرود.
• پلی وینیل الکل: به منظور افزایش چسبندگی و بهبود مقاومت مکانیکی رنگ استفاده میشود.
• ضد رویه: این ماده برای جلوگیری از تشکیل پوست روی سطح رنگ به کار میرود.
رنگدانهها و پیگمنتها
رنگدانهها به رنگ جلوه و ظاهر میبخشند. انواع مختلف رنگدانهها شامل:
• دیاکسید تیتانیوم (TiO2): به عنوان یک رنگدانه سفید پرکاربرد در تولید رنگهای ساختمانی و صنعتی استفاده میشود.
• خمیرهای رنگدانه: برای تولید رنگهای مختلف از جمله رنگهای مات و براق به کار میروند.
خشککنها
برای تسریع فرآیند خشک شدن رنگها از خشککنها استفاده میشود. مهمترین خشککنها عبارتند از:
• کبالت: بهعنوان یک خشککن موثر در رنگهای روغنی استفاده میشود.
• کلسیم و سرب: این دو ماده نیز بهعنوان خشککنهای رایج در صنعت رنگسازی شناخته میشوند.
خرید مواد اولیه شیمیایی تولید رنگ
اگر به دنبال خرید مواد اولیه شیمیایی برای تولید رنگ هستید، میتوانید به شرکتهای معتبر واردکننده مواد شیمیایی مراجعه کنید. شرکتهای واردکننده مواد اولیه رنگ و رزین نقش مهمی در تأمین این مواد برای صنایع مختلف دارند. برای خرید مواد اولیه شیمیایی مورد نیاز خود، میتوانید از شرکتهایی مانند “پیلار تجارت” که در واردات مستقیم مواد شیمیایی تخصص دارند، استفاده کنید.
چگونگی تولید رنگ شیمیایی
تولید رنگ شیمیایی یک فرآیند چندمرحلهای است که با ترکیب دقیق مواد شیمیایی مختلف انجام میشود. ابتدا، رزینهای پایه مانند آلکید، اپوکسی یا اکریلیک بهعنوان چسب در ترکیب استفاده میشوند تا رنگ به سطوح چسبیده و دوام داشته باشد. سپس، رنگدانهها (پیگمنتها) مانند دیاکسید تیتانیوم به رزین اضافه میشوند تا رنگ به خواص بصری و پوششدهی مناسب برسد. در مرحله بعد، حلالها مانند وایت اسپریت یا ایزوپروپیل الکل به ترکیب اضافه میشوند تا ویسکوزیته رنگ کاهش یابد و کاربری آسانتری داشته باشد.
غلظتدهندهها و مواد افزودنی نیز برای تنظیم بافت و خواص فیزیکی رنگ اضافه میشوند. این افزودنیها ممکن است شامل ضد کف، ضد رویه، پایدارکنندهها و غلظتدهندههایی مانند تیلوز یا بنتونیت باشند. در نهایت، خشککنها مانند کبالت یا سرب به فرمول اضافه میشوند تا فرآیند خشک شدن رنگ تسریع شود. پس از ترکیب کامل مواد، رنگ بهخوبی مخلوط شده و از طریق فرآیندهایی مانند فیلتراسیون و بستهبندی به محصول نهایی تبدیل میشود.
فرمول ساخت رنگ
در ادامه فرمول چندتا از مهمترین رنگها را بررسی میکنیم.
فرمول ساخت رنگ روغنی
فرمول ساخت رنگ روغنی شامل ترکیبی از چندین ماده اساسی است. ابتدا یک رزین پایه مانند رزین آلکیدی به عنوان چسب رنگ استفاده میشود که با افزودن روغنهای خشکشونده (مانند روغن بزرک) خاصیت پایداری و چسبندگی بیشتری به رنگ میدهد. سپس، حلالهایی مانند وایت اسپریت یا تینر به فرمول اضافه میشوند تا ویسکوزیته رنگ تنظیم شود و بتوان به راحتی آن را اعمال کرد. در نهایت، رنگدانهها (معمولاً دیاکسید تیتانیوم برای رنگ سفید) و خشککنهایی مانند کبالت به مخلوط افزوده میشوند تا رنگ در مدت زمان مناسبی خشک شود و پوشش مناسبی ایجاد کند.
فرمول ساخت رنگ اپوکسی
فرمول ساخت رنگ اپوکسی شامل دو بخش اصلی است: رزین اپوکسی و سختکننده (هاردنر). ابتدا رزین اپوکسی که ماده پایه است و از ترکیب شیمیایی بیسفنول A و اپیکلروهیدرین به دست میآید، با رنگدانهها (مانند دیاکسید تیتانیوم برای رنگهای روشن) ترکیب میشود تا به آن رنگ و پوششدهی مناسب بدهد. سپس، حلالهایی مانند ایزوپروپیل الکل به فرمول اضافه میشوند تا ویسکوزیته رنگ تنظیم شود. پس از آن، در زمان مصرف، سختکنندههایی مانند پلیآمین یا پلیآمید به مخلوط اضافه میشوند تا واکنش شیمیایی شروع شود و رنگ پس از اجرا در یک مدت زمان مشخص خشک و سخت شود، و یک پوشش مقاوم و ضد خش را ایجاد کند.
آموزش ترکیب رنگ روغنی با ساختمانی
برای ترکیب رنگ روغنی ساختمانی، ابتدا باید رنگ روغنی پایه را با حلال مناسب مانند تینر روغنی یا وایت اسپریت مخلوط کنید تا به ویسکوزیته دلخواه برسید. این کار باعث میشود رنگ بهخوبی روی سطوح قابل اجرا باشد. پس از آن، بسته به نیاز خود میتوانید رنگهای مختلف روغنی را با یکدیگر ترکیب کنید تا به رنگ مورد نظر برسید. برای مثال، ترکیب رنگهای سفید و سیاه به شما رنگ خاکستری میدهد. همچنین، توصیه میشود پس از مخلوط کردن، رنگ را بهخوبی هم بزنید تا یکدست شود و با یک قلممو یا غلطک مناسب آن را روی سطح اعمال کنید.
فرمول ترکیب رنگها
آبی + زرد = سبز قرمز + آبی = بنفش سفید + سیاه = خاکستری
آبی + سبز = فیروزهای قرمز + زرد = نارنجی قرمز + سفید = صورتی
زرد + سبز = لیمویی آبی + سفید = آبی روشن آبی + قهوهای = زیتونی
قرمز + سبز = قهوهای زرد + نارنجی = طلایی قرمز + سیاه = زرشکی
ترکیب رنگ روغنی با تینر
برای ترکیب رنگ روغنی با تینر، ابتدا باید رنگ روغنی مورد نظر را داخل یک ظرف مناسب بریزید. سپس، به آرامی تینر روغنی یا وایت اسپریت را به رنگ اضافه کنید. میزان تینر باید به گونهای باشد که ویسکوزیته رنگ کاهش یابد و رنگ به راحتی روی سطح مورد نظر قابل اجرا باشد، اما نباید بیش از حد رقیق شود. معمولاً برای هر لیتر رنگ، حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد تینر کافی است. پس از افزودن تینر، مخلوط را بهخوبی هم بزنید تا یکدست شود و بتوانید آن را با قلممو، غلطک یا پیستوله بهطور یکنواخت روی سطح بزنید.
ترکیب رنگ روغنی مات و براق
ترکیب رنگ روغنی مات و براق به شما امکان میدهد تا به میزان دلخواه از درخشندگی یا کدری در رنگ نهایی دست پیدا کنید. برای این کار، ابتدا رنگ براق و مات را به نسبتهای مشخصی با یکدیگر مخلوط کنید. اگر میخواهید رنگی با درخشندگی متوسط داشته باشید، میتوانید رنگ براق و مات را به نسبت ۱:۱ ترکیب کنید. هرچه میزان رنگ براق بیشتر باشد، درخشندگی نهایی بیشتر خواهد بود و بالعکس. پس از مخلوط کردن، بهخوبی هم بزنید تا رنگها کاملاً یکدست شوند. این ترکیب را میتوان با تینر روغنی نیز رقیق کرد تا به ویسکوزیته مطلوب برسد و روی سطوح بهطور یکنواخت اجرا شود.
جمعبندی
فرمولاسیون و ساخت رنگها یک فرآیند پیچیده و چند مرحلهای است که نیازمند شناخت دقیق از اجزای تشکیلدهنده و نحوه ترکیب آنهاست. با استفاده از رزینها، حلالها، رنگدانهها و دیگر افزودنیها، میتوان رنگهایی با ویژگیهای خاص و عملکردهای گوناگون تولید کرد. برای تأمین مواد اولیه شیمیایی نیز، مراجعه به شرکتهای معتبر واردکننده مواد شیمیایی از اهمیت بالایی برخوردار است.
سوالات متداول (FAQ)
1. چگونه میتوانم فرمول ساخت رنگ روغنی را پیدا کنم؟ برای یافتن فرمولهای ساخت رنگ روغنی، میتوانید به منابع مختلف آنلاین مراجعه کنید یا از تولیدکنندگان محلی کمک بگیرید.
2. فرمول رایگان رنگ چیست؟ فرمولهای رایگان رنگ معمولاً توسط تولیدکنندگان و سایتهای آموزشی به اشتراک گذاشته میشوند. با جستجوی عبارت “فرمول رایگان رنگ” میتوانید به اطلاعاتی دست یابید.
3. رنگ روغنی ساختمانی را چگونه با تینر ترکیب کنیم؟ برای ترکیب رنگ روغنی ساختمانی با تینر، به نسبتهای مشخصی از هر دو ماده نیاز است. این نسبتها به نوع رنگ و تینر بستگی دارد.
4. کارخانههای تولید رنگ ایران کدامها هستند؟ برخی از معروفترین کارخانههای تولید رنگ در ایران شامل “شرکت رنگسازی ایران” و “رنگسازی سحر” میباشند.